Teren badań

Projekt realizowany jest na terenie Puszczy Niepołomickiej. Jest to duży kompleks leśny (ponad 11 tys. ha) usytuowany w zachodniej części Kotliny Sandomierskiej w widłach rzek Wisły i Raby. Puszczę Niepołomicką umownie dzieli się część północną i południową. Część północna (uroczyska: Koło, Grobla i Grobelczyk) obejmuje obszar 1820 ha, a część południowa (Uroczysko Główne) – 8870 ha. Podział na dwie części wynika z ich różnej budowy geologicznej, rzeźby terenu, odmiennych warunków wilgotnościowych i glebowych, a w konsekwencji – odmiennej roślinności. W części północnej, która związana jest silnie ze starorzeczami Wisły, dominują grądy (Tilio-Carpinetum). W części południowej, położonej nieco wyżej, typowymi zbiorowiskami są bory mieszane (Pino-Quercetum).

Lasy Puszczy Niepołomickiej w obecnej formie ukształtowane zostały gospodarką człowieka. Naturalne, przeważnie liściaste drzewostany były silnie eksploatowane i z czasem zostały zastąpione drzewostanami odnawianymi sztucznie, z dużym udziałem sosny. Podstawowymi gatunkami lasotwórczymi są tu obecnie: sosna zwyczajna Pinus sylvestris, dąb szypułkowy Quercus robur, olsza czarna Alnus glutinosa oraz brzoza brodawkowata Betula pendula. Gospodarka leśna oparta jest głównie o odnowienia sztuczne, rębnię gniazdową zupełną, rębnię gniazdową częściową oraz rębnię zupełną pasową (PUL na lata 2012-2021). Resztki starej Puszczy przetrwały gdzieniegdzie w postaci niewielkich ostoi leśnych lub też okazałych wiekowych drzew. Po II Wojnie Światowej niektórym starym drzewostanom nadano status rezerwatów leśnych.

Całość Puszczy stanowi Leśny Kompleks Promocyjny, na terenie którego znajduje się sześć rezerwatów przyrody: „Dębina” (12,66 ha; powołany 24.12.1957 r.; podlega ochronie ścisłej), „Długosz Królewski” (24,14 ha; powołany 26.04.1963 r., podlega ochronie częściowej), „Gibiel” (28,89 ha; powołany 21.10.1961 r.; podlega ochronie częściowej), „Wiślisko-Kobyle” (6,70 ha; powołany 10.12.1970 r., podlega ochronie ścisłej), „Lipówka” (25,73 ha; powołany 24.12.1957 r.; podlega ochronie ścisłej) i „Koło” (3,49 ha; powołany 21.04.1962 r.; podlega ochronie częściowej). W Puszczy znajdują się także powierzchnie reprezentatywne dla siedlisk leśnych, tzw. powierzchnie referencyjne, zajmujące łącznie obszar 284 ha, na których nie prowadzi się zabiegów gospodarczych.

Dlaczego Puszcza Niepołomicka?

Jest to rozległy kompleks leśny o zróżnicowanych warunkach siedliskowych i z niewielką ilością terenów pozbawionych lasu, co ułatwia prowadzenie badań ukierunkowanych na siedliska leśne i gatunki z takimi siedliskami związane.
Na terenie całej Puszczy został wyznaczony Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków pod nazwą „Puszcza Niepołomicka” o numerze PLB120002.
Niemal w całym kompleksie prowadzona jest gospodarka leśna.
Chociaż stan DPC lasach Puszczy jest stosunkowo niewielki, od 2012 roku jest on programowo stale zwiększany na terenie całego kompleksu leśnego; w trakcie pozyskania drewna obligatoryjnie na pniu pozostawiane jest 5% masy drzewostanów.
W Puszczy znajduje się kilka rezerwatów leśnych należących do najmniejszych obiektów tej kategorii w naszym kraju; można uznać je za punktowe źródła oddziaływania, jeśli chodzi o wpływ obecności dziuplastych i starych drzew oraz martwego drewna na ekosystem leśny.
W 2011 roku utworzony został Leśny Kompleks Promocyjny Puszcza Niepołomicka.
Na terenie kompleksu leśnego stwierdzono wysoką liczebność populacji czterech gatunków ptaków – dzięcioła czarnego, dzięcioła średniego, muchołówki białoszyjej i puszczyka uralskiego – wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Ptasiej. Wszystkie wymienione gatunki są silnie związane z występowaniem starych, dziuplastych, zamierających i martwych drzew.
Na terenie Puszczy zanotowano występowanie dwóch gatunków chrząszczy wymienionych w II Załączniku Dyrektywy siedliskowej - kozioroga dębosza Cerambyx cerdo i pachnicy dębowej Osmoderma eremita. Pierwszy zasiedla głównie stare dęby szypułkowe, natomiast drugi żyje w starych dziuplastych drzewach, zajmując wypróchniałe fragmenty pni.